Korte verhalen

Cuba en een paar toeristen

We zijn een beetje tegendraads. Voor mijn vrouw en mij was de reis van Varadero naar Nederland de heenreis, terwijl het voor onze medepassagiers – vermoedelijk – zonder uitzondering de terugreis was. We zijn met onze boot naar Cuba gevaren en hadden die in Cienfuegos achtergelaten, zodat we naar Nederland konden om familie en vrienden te bezoeken, maar vooral ook in verband met de publicatie van mijn boek de Macht van Tien.

We waren al vroeg op het vliegveld en ontmoetten daar een aantal Nederlanders, waar we ervaringen over het verblijf in dit boeiende land mee uitwisselden. Nederlanders die bij terugkomst – net als ik – natuurlijk allemaal als experts gelden, daar waar het Cuba betreft.

Mijn visie op Cuba komt tot stand vanuit mijn geromantiseerde kijk op het leven. Ik tracht de dingen te zien die er wel zijn en niet de dingen die er niet zijn. Het kijken door die gekleurde bril maakt het leuker om alles om je heen te zien. Dat werkt niet altijd. De bril kan heel lang negatieve zaken wegfilteren, maar dat neemt ook licht weg. Op een gegeven ogenblik wordt er zoveel weg gefilterd, dat het duister wordt, dat het somber wordt. De harde realiteit wint uiteindelijk; altijd.

Havana Vieja

Het eerste stel waar we mee spraken, terwijl we in de rij stonden om in te checken, had een week doorgebracht in een resort in Varadero. Ze waren gematigd enthousiast. Het eten was erg tegengevallen en het weer had sommige dagen beter gekund, maar het hotel en de stranden waren prachtig. De muziek was heel erg herkenbaar en gezellig en de mojito’s hadden voortreffelijk gesmaakt. Zij waren niet van het schiereiland af geweest, maar hadden wel in een mooie Amerikaanse cabriolet een rondrit over het schiereiland gemaakt. Ze hadden dus ook Havana niet bezocht, omdat ze gehoord hadden, dat het daar erg vervallen was en het niet echt veilig zou zijn. Ze hadden dan ook geen zin gehad om twee uur heen en twee uur terug te reizen om dat te beleven. Ze hadden een heerlijke vakantie gehad, maar waren niet van plan nog een keer terug te komen. Ze gingen eigenlijk nooit twee keer naar dezelfde plaats, want ze wilden nog veel meer van de wereld zien en er zijn nog veel meer mooie stranden…

Het tweede stel waar we mee in gesprek kwamen, terwijl we ieder aan ons eigen tafeltje naast elkaar zaten, was al een heel stuk boeiender. Zij waren rond de zeventig jaar oud en hadden een autootje gehuurd, waarmee ze drie weken door Cuba hadden getrokken. Ze hadden het halve eiland, westelijk van de lijn Varadero – Trinidad doorkruist en echt veel gezien. Het was een heel avontuurlijk stel, dat ondanks het feit dat ze geen Spaans spraken, hadden genoten van het eiland en de mensen. Ze hadden steeds overnacht in ‘Casas Particulares’ en daar meestal ook gegeten. Het vermoedelijk zeer eenzijdige menu wat ze daarbij gedurende 3 weken voorgeschoteld hadden gekregen, had zeker tot de overtuiging bijgedragen dat het land erg arm was en ze waren de mening toegedaan, dat dit het gevolg moest zijn van het communistische regime.

Het derde stel dat we spraken, kwam bij ons aan het tafeltje zitten. We waren de dag ervoor met dezelfde bus van Cienfuegos naar Varadero gereisd en dan ben je eigenlijk al bekenden van elkaar. Zij waren even buiten Cienfuegos ingestapt en werden uitgezwaaid door een gezinnetje, dat bestond uit een duidelijk Cubaanse vader, een leuke duidelijk Nederlandse vrouw en hun twee dochtertjes. Het stel had weinig van het eiland gezien, want zij waren als opa en oma een paar weken op bezoek geweest bij hun dochter en haar gezin in Trinidad. De dochter was getrouwd met een Cubaan en zij en haar man hadden na tien jaar Nederland besloten terug te verhuizen naar Cuba. Dat was op zich een verrassende beslissing, gezien de heersende mening over Cuba, en de opa en oma in kwestie hadden het er dan ook erg moeilijk mee gehad. Wij hadden de vorige dag echter het afscheid bij de bushalte goed kunnen zien en het gezinnetje had op ons een gezellige en vrolijke indruk gemaakt, iets wat onze reisgenoten niet konden ontkennen. Toch vonden ze het naar om hun dochter in deze – in hun ogen – armoedige omgeving en onder de hoede van het communistisch bewind achter te laten.

Wij waren op dat moment al zeven weken in Cuba en hebben vanaf de zee en over land een groot deel van het land kunnen bekijken. Ik heb geen idee of onze leercurve sneller of langzamer was dan die van het tweede en het derde stel, hoewel onze alleszins beperkte kennis van het Spaans zeker een positieve invloed heeft op onze leercurve. Bovendien hebben we dankzij onze reizen door het Caribisch gebied vergelijkingsmateriaal. De eilanden hebben een heel vergelijkbare wordingsgeschiedenis, maar sommige eilanden zijn nu misschien aangenamer voor toeristen dan andere eilanden. Dat is dan al makkelijk het uitgangspunt om over die eilanden te oordelen. Maar aangenamer voor toeristen zegt lang niet alles over het leefklimaat voor de lokale bevolking. Op sommige eilanden komen de toeristen zelfs niet of nauwelijks in contact met de bevolking, laat staan met hun leefomstandigheden. De resorts weten de toeristen prima van de realiteit af te schermen, maar er is op die eilanden vaak sprake van extreme armoede; met alle gevolgen van dien. Die afscherming is in Cuba niet nodig.